يکي از شخصيت هاي عرفاني خراسان، شيخ محمد بن محمد لقمان سرخسي است که دوران زندگاني وي مقارن با شيخ ابوسعيد ابوالخير و شيخ ابوالفضل سرخسي و از عقلاي مجانين بوده است. آرامگاه وي در شهر سرخس واقع شده و بناي به نسبت عظيمي مشتمل بر گنبد خانه، ايوان رفيع در ضلع شمالي آن و تزئينات آجرکاري در طاق هاي داخلي و خارجي و گچبري است. قسمتي از بناي اصلي منتسب به دوران سلجوقيان و بقيه معماري آن متعلق به سده هشتم هجري است. بر فراز مقبره نيز گنبدي دو پوش و آجري قرار گرفته و کتيبه گچ بري سرتاسر اطراف نماي آرامگاه نشان مي دهد ساختمان مقبره در سال 757هـ .ق بنيان گرديده يا مرمت و بازسازي شده است.