از جاذبه هاي فرهنگي-هنري مردم قوچان، صنايع دستي اين خطه است که ريشه در فرهنگ و هنر داشته و بيانگر نحوه زندگي و انديشه آنان مي باشد. از ميان مهم ترين صنايع دستي در شهرستان قوچان مي توان به گليم بافي با استفاده از نقوش منحصر به فرد، چاروق دوزي، نمد مالي، پوستين دوزي، قالي بافي و... اشاره کرد. يکي از ويژگي هاي مردم قوچان علاقه آنان به موسيقي است که در جشن ها و مراسم مختلف اجرا مي شود. موسيقي مردم قوچان، ملهم از موسيقي عشاير کرد است. همچنين نواختن برخي مقام هاي موسيقي ترکي در ميان ترک زبانان منطقه رواج دارد. از سازهاي اصلي مردم قوچان مي توان به دوتار و دف اشاره کرد.
چارق دوزی: مستندترین پیشینه تاریخی چارق مثنوی معروف موسی و شبان مولوی است. چارق از دیر باز در شهرستان قوچان پیشینه داشته است. چرم چارق معروف به مازو که پوست دباغی شده گاو است، می باشد. چارق در دو نوع مردانه و زنانه در سایزهای مختلف تولید می شود. بعضی از نقوش استفاده شده در چارق عبارتند از: دندان موشی یا هفت و هشت- زیگزال- هشت بخش خورشیدی- شانزده بخش- ستاره و ساقه گندم- بته جقه- سرپنجه- لوث- سیم پیچ. در حال حاضر در شهرستان قوچان یک کارگاه چارق دوزی دایر می باشد.
تاریخچه صنعت نمد مالی در شهرستان قوچـان
حدود 120 سال پیش صنعت نمد مالی از شهر قدیم قوچان ملقب به « قوچان عتیق » به شهر جدید امروزی متقل شد و رونق خاصی گرفت که در آن زمان برای صنف نمدمالها مسجد و هیئتی به همین نام تاسیس گردید که هنوز هم پابرجاست. عده ای از اساتید این رشته از زمان بدو ورود این هنر بنام های: نوروز ملایی- رمضان براتزاده شکری- تاری بادلیان- محمد دلیلیان- اسماعیل بومی- قربان قلی زارعی- جعفر فیضی بوده است که اکثر این هنرمندان دار فانی را وداع گفته اند. در حال حاضر استاد کاران فعال در این زمینه آقایان بابا جهانسوز- عبدالحسین رضوانی- علی فرد و حسین خانی می باشند.
تعریف نمد: نمد از دوبخش عمده تشکیل شده است: ندافی و حلاجی . نمد حلاجی به معنای باز کردن پشم و ندافی نیز به معنای داخل و درهم تنیدن پشم گفته می شود.
مواد اولیه برای ساخت نمد:
1. پشم گوسفند 2. صابون 3. رنگ 4. ابزار قالب نمد مانند: پنجه پشم ریز- دستگاه حلاجی و نمد کوب.
پشم را از میان عشایر منطقه و روستاییان تهیه و سپس پشم راچیده (یعنی جدا کردن رنگ های سفید، سیاه و قرمز از میان هم) سپس پشم ها را برای حلاجی آماده می کنیم. رنگ های روشن پشم برای رنگ آمیزی و رنگ های تیره برای ساختن نمد است.
رنگ آمیزی: 35 گرم رنگ را در 30 لیتر آب حل می کنیم و روی شعله قرار می دهیم تا مرحله جوش آمدن، قبل از جوش آمدن پشم را در آب می ریزیم و بهم می زنیم کمی که جوشید پودر اسید را روی آن می پاشیم و به مدت یک ساعت می جوشانیم تا رنگ ثابت شود. پشم رنگ شده را به شکل نخ در می آوریم برای نقش نمد که اصطلاحا «عوه» می گویند سپس نقش نمد را می چینیم و روی آن پشم حلاجی شده را با پنجه پشم ریز می ریزیم و مقداری آب روی آن پاشیده و قالب را می پیچیم و ضربه می زنیم تا پرس شود این مرحله قالب گیری نام دارد. بعد از قالب گیری نمد مالی شروع می شود لبه های نمد پرس شده را می چرخانیم و آب و صابون می پاشیم و دست می کشیم تا بچسبد و سپس می پیچیم و با کف دست و ساعد دست با فشار می مالیم تا نمد سفت شود.
کاربردهـای نمد: کلاه، کیف زنانه، کفش، فرش و ...
مصرف صنعتی: برای کارگاه های صنعتی و ساخت واشر و ... استفاده می شود.
مصارف سنتی: برای فرش و چوپان میان عشایر منطقه و روستاها و همچنین در شهرها کاربرد تزئینی دارد.